O tym kiedy można wnosić o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego była już mowa m.in. tutaj. W niektórych jednak okolicznościach sąd odmówi otwarcia tego postępowania. Kiedy to może nastąpić?

Podmioty wyłączone

Do niektórych, szczególnych podmiotów nie stosuje się ustawy Prawo restrukturyzacyjne. Chodzi tu, np. o Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, zakłady ubezpieczeń, banki krajowe, Bank Gospodarstwa Krajowego czy oddziały banków zagranicznych. Lista tych podmiotów nie pokrywa się z tymi, wobec których nie można ogłosić upadłości.

Nie oznacza to, że podmioty te w ogóle nie podlegają restrukturyzacji. Przykładowo w przypadku banków, odrębna ustawa przewiduje postępowanie tzw. przymusowej restrukturyzacji.

Dobro wierzycieli

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo restrukturyzacyjne sąd odmówi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego, jeśli wskutek tego postępowania miałoby dojść do pokrzywdzenia wierzycieli. Z tego powodu odmowa ma miejsce co do przyspieszonego postępowania układowego, postępowania układowego czy postępowania sanacyjnego.

Pokrzywdzenie wierzycieli powinno być tutaj rozumiane szeroko. Nie tylko poprzez porównanie sytuacji wierzyciela w postępowaniu restrukturyzacyjnym do tej jaką miałby w postępowaniu upadłościowym. W ramach zawarcia i realizacji układu wierzyciele mogą zostać zaspokojeni w mniejszym stopniu lub znacznie później. W przypadku upadłości i likwidacji majątku dłużnika zaspokojenie wierzycieli może okazać się korzystniejsze.

Pokrzywdzenie może polegać również na składaniu kolejnych wniosków o otwarcie restrukturyzacji (np. o różne formy tego postępowania). To z kolei blokuje wierzycieli w ten sposób, że nie mogą dochodzić swoich roszczeń w postępowaniu egzekucyjnym, a zarazem mają ograniczone możliwości wszczęcia postępowania upadłościowego. W przypadku zbiegu obu postępowań, pierwszeństwo będzie miał wniosek o otwarcie restrukturyzacji.

Interes wierzycieli naruszony jest także, gdy dłużnik składa wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, jednak nie jest on ani niewypłacalny, ani zagrożony niewypłacalnością. Restrukturyzacja może nieść za sobą częściowe umorzenie zadłużenia, co jest kuszące dla dłużników. Jednak otwarcie restrukturyzacji wskutek złożenia fikcyjnego wniosku (pozowanie na bankruta) stanowi pokrzywdzenie wierzycieli. W rzeczywistości bowiem dłużnik posiada środki na pełne zaspokojenie swoich wierzycieli. Warto przypomnieć, że postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone jedynie wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością.

Nieco inaczej sytuacja wygląda w postępowaniu o zatwierdzenie układu. Tutaj trudno mówić o pokrzywdzeniu wierzycieli, skoro większość z nich wypowiedziała się wcześniej „za” przyjęciem danego układu. Odmowna decyzja sądu, na etapie zatwierdzania układu, byłaby niezrozumiała. Jednak w pewnym stopniu, również tu sąd bada czy układ nie krzywdzi wierzycieli. Ma to miejsce w odniesieniu do wierzycieli mniejszościowych, czyli takich, którzy głosowali przeciwko układowi i zgłaszali zastrzeżenia. Dla których warunki układu mogą być rażąco krzywdzące.

Stan majątku dłużnika

W odniesieniu do dwóch rodzajów restrukturyzacji – postępowania układowego i sanacyjnego możliwa jest odmowa otwarcia postępowania z uwagi na stan majątku dłużnika. Podmiot, który składa wniosek o restrukturyzację musi uprawdopodobnić, że w toku tego postępowania będzie w stanie pokrywać bieżące koszty, a także wywiązywać się ze zobowiązań jakie powstaną po otwarciu postępowania. Dłużnik musi przekonać sąd, że będzie zdolny zrealizować plan restrukturyzacyjny. Tylko wówczas restrukturyzacja może przynieść pożądany efekt.

Ogłoszona upadłość

Jeśli wobec dłużnika ogłoszono upadłość to sąd restrukturyzacyjny wstrzyma rozpoznanie wniosku o otwarcie restrukturyzacji. Należy poczekać na prawomocne rozstrzygnięcie sądu upadłościowego. Może zdarzyć się bowiem tak, że sąd odmówi upadłości, np. dłużnik okaże się jedynie zagrożony niewypłacalnością, a nie niewypłacalny. Jeśli natomiast postanowienie o ogłoszeniu upadłości uprawomocni się, wniosek o zatwierdzenie układu czy o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, spotka się z odmową. Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest przecież uniknięcie upadłości.

Jeśli mają Państwo dodatkowe pytania, prosimy o kontakt.

Autor: radca prawny Monika Strzelecka