Samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie oznacza jeszcze, że postępowanie to będzie się toczyć. W niektórych okolicznościach sąd oddali wniosek, a w innych może być ono w ogóle niedopuszczalne.

Z uwagi na podmiot

Istnieje pewna kategoria podmiotów, co do których upadł

ości ogłosić nie można. Chodzi tu m.in. o Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego, publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej czy uczelnie. Gdyby taki podmiot złożył wniosek o ogłoszenie upadłości wówczas sąd go odrzuci.

Otwarte wcześniej postępowanie restrukturyzacyjne

Pewną „przeszkodą” dla ogłoszenia upadłości będzie również otwarte wcześniej postępowanie restrukturyzacyjne. Może zdarzyć się tak, że przedsiębiorca złoży wniosek restrukturyzacyjny, a po pewnym czasie jego wierzyciel wystąpi o ogłoszenie wobec niego upadłości. Wówczas zasadniczo pierwszeństwo w rozpoznaniu ma wniosek o restrukturyzację. Sąd w okresie od otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego do jego prawomocnego zakończenia, wstrzyma się z rozpatrzeniem wniosku o upadłość. Sąd zawsze ma na względzie dobro i interes wierzycieli. Dlatego też w niektórych sytuacjach oba wnioski mogą być rozpoznane wspólnie lub wniosek o ogłoszenie upadłości będzie miał pierwszeństwo pomimo wniosku restrukturyzacyjnego. Postępowanie restrukturyzacyjne może mieć zatem wpływ na los złożonego wniosku o ogłoszenie upadłości.

Kiedy sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości?

Taka negatywna decyzja sądu co do wniosku o ogłoszenie upadłości może nastąpić, jeżeli nie ma zagrożenia utraty przez dłużnika zdolności do wykonywania jego wymagalnych zobowiązań pieniężnych w niedługim czasie. Czasem może mieć miejsce, gdy nie istnieje wielość wierzycieli.

Wniosek musi być również złożony przez uprawniony ustawą podmiot.

Oddalenie wniosku nastąpi, gdy wniosek złożył wierzyciel, a dłużnik podjął odpowiednią obronę. Sąd oddali wniosek, wówczas gdy dłużnik wykaże, że wierzytelność ma w całości charakter sporny. Dłużnik  musi także wykazać, że ten spór powstał pomiędzy stronami jeszcze przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości.

Wniosek o ogłoszenie upadłości sąd oddali również ze względów ekonomicznych. Ma to miejsce w sytuacji, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczy na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego lub wystarcza tylko na pokrycie tych kosztów. W takich okolicznościach ogłoszenie upadłości nie spełniło by swojej roli – wierzyciele nie zostaliby zaspokojeni w jak najwyższym stopniu, a także nie sprzyjałoby to zachowaniu przedsiębiorstwa dłużnika. Gdy stan majątku dłużnika jest tak niski, nie jest celowe uruchamianie całej „machiny” postępowania upadłościowego. Z tego względu sąd ma obowiązek oddalić złożony wniosek.

Innym przypadkiem są wysokie obciążenia majątku dłużnika. Chodzi tutaj o obciążenia hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub skarbowym, hipoteka morską. Sąd może oddalić wniosek o ogłoszenie upadłości, jeśli obciążenia te są tak znaczne, że pozostały majątek nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego. W tej sytuacji sąd nie ma obowiązku, a ma możliwość oddalenia wniosku.

Co jeśli dłużnik celowo uszczupla swój majątek?

Niejednokrotnie dłużnik dąży do uniknięcia egzekucji czy upadłości. W tym celu fikcyjnie obciąża swój majątek lub się go wyzbywa. Przeciwwskazaniem dla oddalenia wniosku jest przypadek, gdy dłużnik specjalnie obciąża swój majątek czy obciąża go z pokrzywdzeniem wierzycieli. Podobnie, gdy celowo dokonuje innych czynności (np. darowizny), którymi wyzbywa się majątku wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego. Wystarczające jest uprawdopodobnienie, że dłużnik w ten sposób obciążył lub uszczuplił swój majątek. Jeśli okoliczności danej sprawy wskazują, że dokonane przez dłużnika obciążenia czy czynności można skutecznie podważyć i odzyskać majątek o wartości przekraczającej koszty, wówczas nie powinno nastąpić oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości.

Co w przypadku śmierci przedsiębiorcy i zaprzestania prowadzenia przez niego działalności gospodarczej?

Na marginesie zwracam uwagę na szczególne okoliczności, jak śmierć dłużnika przedsiębiorcy czy też zaprzestanie przez niego prowadzenia działalności gospodarczej. Chodzi tu o śmierć osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą. Natomiast zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej może odnosić się również do osób, które przestały być wspólnikami spółek handlowych

. Wtedy te okoliczności nie stanowią przeszkody do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Oczywiście postępowanie takie wymaga zachowania pewnych szczególnych warunków. Przykładowo będzie to złożenie wniosku w terminie 1 roku od dnia śmierci czy od dnia wykreślenia z właściwego rejestru. Odmiennie wygląda natomiast sytuacja śmierci przedsiębiorcy, w przypadku ustanowienia zarządu sukcesyjnego.

Autor: radca prawny Monika Strzelecka